آران و بیدگل

شهرستان آران و بیدگل با گستره ای برابر با ۲۹۳۹ کیلومتر مربع و جمعیتی افزون بر ۹۰۰۰۰ نفر،در غرب شهرستان کاشان و شمال شهرستان نطنز و نیمروز دریاچه نمک قم و استان سمنان قرارگرفته قرار گرفته است . شهر آران مرکز این شهرستان است که ۵۸۰۰۰ نفر جمعیت دارد و در بلندی ۹۱۰متری از سطح دریای آزاد و در فاصله ی ۱۹۵ کیلومتری شمال شهر اصفهان واقع شده است.همان طور که می بینیم  80 درصد از جمعیت شهرستان در شهر آران و بیدگل ساکن هستند و دلیل آن کویری بودن منطقه و خشک بودن این ناحیه است که دشت های آن خالی از آبادی و سکنه است. آبادی های این شهرستان در نوارهای نیمروزی و غربی شهرستان ،بلندی های آران و بیدگل را تشکیل می دهند.آب و هوای این منطقه گرم و خشک و بیشترین درجه ی گرما در تابستان است که به ۵۰ درجه ی سانتیگراد می رسد و در زمستان به پایین ترین درجه یعنی ۵ درجه زیر صفر نزول می کند.

جاذبه های طبیعی و تاریخی شهرستان آران و بیدگل

از زیباترین جاذبه های طبیعی این شهرستان می توان به منطقه ی مرنجاب اشاره کرد. مرنجاب دور از هر آبادی قرار گرفته و بلندی آن از سطح دریای آزاد ۸۱۰ متر است و یکی از معروف ترین ریگزارهای ایران به نام بندریگ در نزدیکی آن قرار دارد.مرنجاب به صورت واحه ای کوچک در میان دشتی بزرگ و خشک است که دو رشته کاریز آب شور و شیرین آن را سیراب می کند.در جبهه ی شمال و شمال شرقی مرنجاب ، کوه های منطقه به نام سیاه کوه و در ضلع غربی و جنوب غربی آن بندریگ و منطقه ای به نام چاه دست کن واقع گردیده و در ۵ کیلومتری شرق آن ،دریاچه ی نمک به صورت پدیده ای بی همتا و زیبا قرار گرفته است.هنگامی که شاه عباس اول صفوی پایتخت دوم خود را در فرح آباد مازندران قرار داد، این منطقه مورد توجه قرار گرفت. زیرا که در مسیر شاهراه اصفهان به فرح آباد ،در کنار جاده ی سنگفرش واقع گردید.شاهراه سنگفرش شده از میدان نقش جهان اصفهان آغاز و از جلوی مسجد جامع عتیق گذشته و از میان قسمت شمالی شهر رد شده و از دهکده ی زینبیه می گذشت و توقف گاه های آن در کمشچه ، دنبی ،بهجت آباد ، قلعه سنگی ،خالد اباد و امام زاده علی عباس بود.هرایستگاه را کاروان سرایی بود تا کاروان قدری بیاساید و بامدادان رهسپار گردد. از این محل ، مسیر به سمت شمال شرقی تغییر جهت داده و از روی یک منطقه ی ماسه ای گذشته،از دره ی بین کوه های یخ آب و کوه های چاه قله ادامه یافته واز آبگرم می گذشت و به سفیدآب می رسید. در سفیدآب دو راه به طرف عباس آباد- سیاه کوه میگذشت . ۱۶ کیلومتر پس از عباس آباد – سیاه کوه، جاده ی کاروان رو تبدیل به جاده ی سنگفرش می شد که ۳۵۰ کیلومتر در کنار کویر نمک ادامه می یافت . در این قسمت هنوز هم آثار پل های فراوانی دیده می شود. تمام این منطقه ، هم اکنون همچون گذشته ، پر از گله های جانوران وحشی چون آهو و گورخر است. بنابراین ایجاد جاده در این راه توسط شاهان صفوی و قاجار تنها برای گذر کاروان نبوده،بلکه شکار و دسترسی به آن در این منطقه میسر بوده است . هم زمان با آغازبنای بزرگ شکارچیان در سفیدآب،از کنار آن ،راه کاروان رویی نیز به سوی کاروان سرای مرنجاب ( در مسیر کاشان )منشعب گردید.ساخت این راه در سال ۱۰۳۸ هجری ،آخرین سال پادشاهی شاه عباس ، آغاز شد. ساخت کاروان سرا و کاخ در ۱۵۰۰متری آن ازاقدامات دیگری بود.کاخ از بیرون ۸۶ متر و ۴۷ متر پهنا دارد و دارای دو حیاط بزرگ است . حیاط نیمروزی محل اقامت شاه و همراهان و شکارچیان بوده و حیاط شمالی ویژه ی حرمسرا بوده است.مسیر آران و بیدگل به مرنجاب نیز یکی از جاده های مهم منطقه بود . مرنجاب محل انشعاب راه های ارتباطی به شمار می رفته و اصفهان را به شهرهای کاشان و تهران و مشهد و از طرفی کاشان را به گرمسار ،ورامین و از سوی دیگر به اردستان و یزد پیوند میداده و تمام  راه ها و مسیر از دیدگاه پیوند آن ها با جاده ی ابریشم مهم بوده اند.در مرنجاب چند کاروان سرا که ساخت آن ها به درستی روشن نیست که از چه دوره ی تاریخی است،لیکن بنای آن پیش از دوره ی صفویه است. از جمله کاروان سرای چاه دست کن که به نظر می رسد اتراق گاه و یا دژ نظامی بوده است. دو کاروان سرای دیگر در غرب و نیمروزی شرق کاروان سرای مرنجاب نیز در زمانی پیش از ساخت کاروان سرای مرنجاب بنا شده اند.

کاروانسرای بزرگ مرنجاب به فرمان شاه عباس در ۵۰ کیلومتری آران و بیدگل و ۶۰ کیلومتری کاشان بنا گردید.سردر ورودی کارون سرای روبه برآمدن خورشید دارد و پس از هشتی زیبای آن به حیاط چهار ایوانی آن می رسیم که پیرامون آن را صفه ها و اتاق های کاروانیان فرا گرفته اند. اصطبل ها که به صورت دالان در پشت اتاق ها قرار گرفته اند،دارای سکوها و سقف تاق چشمه ای هستند.در چهار گوشه ی بیرونی کاروان سرا برج های تدافعی آن به صورت دو طبقه زیرین در درون راروی اصطبل ها و طبقه ی زیرین از روی پشت بام جهت نگهبانی مورد استفاده قرار گرفته است . آب مورد نیاز کاروانیان از طریق کاریز آب شیرین فراهم می شده است. هم اکنون ،روبروی سردر ورودی استخر آبی قراردارد که آب آن از کاریز فراهم میگردد و طراوت خاصی را به کاروان سرا بخشیده است.

جاذبه های تاریخی دیگر آران و بیدگل

مسجد جامع قاضی ، مسجد جامع نقشینه ی بیدگل ، مسجد جامع نوش آباد ،پناهگاه زیرزمینی نوش آباد، کاروان سرای ابوزیدآباد،آب انبار ، حمام و رختشوی خانه ی خواجه ،قلعه های سیزان و کرشاهی و امامزاده  هلالاز دیگر جاذبه های دیدنی این شهرستان به شمار میرود. مسابقات شترسواری به طور سالانه ،دریاچه ی نمک و کوه های یخاب جلوه های بی همتایی را به عاشقان طبیعت ارزانی می دارد. تپه های شنی  وماسه ای که گاه بلندی آن ها به ۵۰ متر می رسد، چشم اندازی رویایی از هنر نقش آفرین طبیعت آفریده که شگفتی بینندگان را بر می انگیزد.