باغ فین – حمام فین
هزاران سال است که از بن رشته کوه کرکس آب زلال و شفافی که به چشمه ی سلیمانیه مشهور است میجوشد و مردم کاشان سده های متوالی است که شاهد وجود باغ با صفایی در نزدیکی این چشمه بوده اند . تا حدی که بنای باغ را به روزگاران پیش از اسلام نسبت می دهند. لیکن آن چه امروز بر ما ثابت گردیده ، این است که بنای این باغ پس از زلزله بنیان کن سال ۹۸۲ هجری بنا شده است و شاه عباس نخست ، در ابتدای دهه ی یازدهم هجری ،محل باغ قبلی را ترک گفته و فرمان ساخت باغ کنونی را در محل کنونی ، که ۵۰۰ متر بالاتر و نزدیک تر به مظهر چشمه بوده ، صادر نموده است. خرابه های باغ پیشین ،دورانی را از سده ی چهارم تا دهم هجری معرفی می نماید.با ایجاد باغ جدید فین ، طراحان و معماران ،هنرمندان به فکر ایجاد ارتباط معقول و منطقی میان انسان و طبیعت به وسیله ی حواس پنجگانه افتادند.بنابراین طراحی با نمایش آب در این باغ با یاری جستن از شیب زمین به شیوه ی بسیار ماهرانه ای اجرا گشته است. کاخ شترگلو که در عهد شاه عباس نخست بنا گردیده و در مرکز باغ قراردارد،در حقیقت گلوگاه آب و در محل جوشش و هدایت آب می باشد. الگو ، الگوی باغ های ایرانی است چرا که از این نقطه فضای باغ به چهار قسمت تقسیم شده و در هر قسمت باغچه بندی هایی طراحی گردیده است.عمارت شترگلو دارای چهار تاق بلند مشرف به چهارسوی باغ است.
” از خلد نشان بود این باغ که طرحش فرمودی عباس شه خلد مکان است آن سرو کهن سال ،نماینده ی عصری است کآزادگی مرمی اش نقل جهان ست آثار بزرگان بین ،اندر در و دیوار آثار جوان مرد زکردار نشان است ” “ملک الشعرای بهار “همچنین برج و بارویی ستبر پیرامون این باغ طراحی شده و باغ آماده پذیرایی پادشاهان صفوی به هنگام سفر و توقف در کاشان شد. شاه صفی جانشین شاه عباس ،عاقبت براثر باده گساری فراوان در این باغ بود که در کاشان درگذشت.مملکت به تباهی کشیده شد ودر عهد کریم خان زند، کاخ مخصوص وی که به خلوت کریم خانی مشهور مشهور است در ضلع جنوبی باغ ساخته شد. اما دیگر بار زلزله ی ویران گری ، به سال ۱۱۹۲ هجری ،دوران رکود باغ فین را رقم زد.با روی کار آمدن خاندان قاجار ،دوران حیات مجدد باغ فین آغاز گشت و فتحعلی شاه به بازسازی و مرمت آن فرمان داد. با نظارت وزیر اعظم وی ،نماسازی جدول های جلوی کاخ شترگلوی عباسی و خیابان های اصلی باغ ، مرمت حمام بزرگ و ساخت حمامی کوچک در جوار آن ،همچنین عمارت نو بنیادی ،که به نام پادشاه قجر شترگلوی فتحعلی شاهی نام گرفت،ساخته شد. این بنا نیز به صورت چهار تاق که سه تای آن مشرف به باغ است و در میان آن حوض بزرگی که محل جوشش آب چشمه است،قراردارد و با نقاشی های زیبایی اراسته شده است.پس از مرگ این پادشاه ستاره ی اقبال و عمارت هایش رو به افول نهاد و پادشاه دیگری تکیه بر تخت کیانی نهاد و فاجعه ای تاریخی را رقم زد که برای همیشه در اذهان مردم ایران زمین باقی ماند . ناصرالدین شاه دستور به قتل رادمردی بزرگ داد که در دوران زمام داری قاجاریه ایران نظیر وی را کمتر به خود دیده بود. آری، به اشاره ی شاه قاجار ، میرزا تقی خان امیرکبیر را در حمام باغ فین رگ زدند و از آن پس باغ فین به ماتم کده ای تبدیل شد. پس از دوران پرتلاطم قاجاری ، باغ فین مورد مرمت قرا گرفت و امروز به گونه ی موزه و گردشگاهی برای مسافران در آمده است.
